Het No-Frost systeem
Het no-frost systeem, de naam zegt het zelf, is een systeem dat ervoor zorgt dat de koelruimte niet zal aanvriezen. In een gewone koelkast zal de warmte onttrokken worden aan de omgeving (de koelruimte dus) door de verdamper die zich – al dan niet zichtbaar – in de koelruimte bevindt. Het vervelende van dit proces is natuurlijk dat het vocht zal condenseren op het koudste oppervlak – de verdamper. Daardoor ontstaat er ijsafzetting ter hoogte van de verdamper. Deze ijslaag wordt door het openen en sluiten van de deur – waardoor men warme vochige keukenlucht de koelkast in pompt. Hoe dikker de ijslaag wordt, hoe slechter het rendement van de koelkast en dus, hoe hoger het energieverbruik.
Daarom zal een kklassieke koelkast op regelmatige tijdstippen moeten worden ontdooid. Er bestaan verschillende ontdooisystemen:
De manuele ontdooiing waarbij de gebruiker zelf het initiatief dient te nemen om de koelkast of diepvriezer te ontdooien door het toestel uit te schakelen en het ijs te laten smelten. Dit proces kan versneld worden door een pot met warm water in de koelruimte te plaatsen. Het ontstane smeltwater moet dan met een doek verwijderd worden.
De half-automatische ontdooiing waarbij de gebruiker het ontdooisysteem zelf dient te starten door een druk op de knop. Het koelcircuit wordt hiermee stilgelegd en langzaam zal het gevormde ijs smelten. Het smeltwater wordt via een opvanggoot en slangetje afgevoerd naar een opvangbakje dat zich bovenop de compressor bevindt. Na een zekere tijd wordt het koelsysteem automatisch weer aangeschakeld. Het smeltwater zal verdampen door de warmte die de compressor tijdens zijn werking produceert.
De automatische ontdooiing schakelt zelf de ontdooiing aan en uit. De rest van het proces is vergelijkbaar met dat van de half-automatische ontdooiing. De meeste moderne koelkasten zijn met een automatisch ontdooisysteem uitgerust. Het gros van de klassieke diepvriezers heeft echter nog een manuele ontdooiing.
Bij het no-frost systeem wordt koude lucht geproduceerd in een ruimte gescheiden van koel- of vriesruimte, waarin zich de verdamper bevindt. Het vocht uit de lucht condenseert en vriest aan op deze verdoken opgestelde verdamper. De koude droge lucht wordt de koelruimte ingeblazen waardoor de temperatuur en vochtigheidsgraad ervan opnieuw stijgt. Deze lucht wordt opnieuw door de ventilator aangezogen en door de koude verdamper geblazen. Hierdoor koelt ze af en alle vocht eruit condenseert en vriest aan. De opnieuw bekomen droge koude lucht wordt de koelruimte ingeblazen….
Op den duur is er op de verdamper een dikke ijslaag gevormd die verwijderd dient te worden om een energiezuinige werking van de koelkast of diepvriezer te garanderen. Automatisch wordt het koelcircuit stilgelegd en een elektrische weerstand rond de verdamper aangeschakeld. De warmte die door deze weerstand ontwikkeld wordt laat het ijs smelten. Het smeltwater wordt via een slangetje afgevoerd naar een opvangbakje dat zich bovenop de compressor bevindt. Na een zekere tijd wordt het koelsysteem automatisch weer aangeschakeld. Het smeltwater zal verdampen door de warmte die de compressor tijdens zijn werking produceert. Vooral bij no-frost diepvriezers komt het erop aan om de ontdooicyclus zo kort mogelijk te houden om te vermijden dat de temperatuur in de vriesruimte zou oplopen.
Voordelen? Nadelen?
Naast de volautomatische ontdooiing zorgt de geventileerde koude, droge lucht ervoor dat de aanwas van micro-organismen beperkt wordt, zodat de producten om het even waar in de koelkast bewaard kunnen worden. Nog een belangrijk voordeel van een koelkast met no-frost systeem ten opzichte van koelkasten die niet van een zulk systeem voorzien zijn, is dat er geen overdracht van geuren en smaken zal plaatsvinden. Al deze specifieke kenmerken zorgen ervoor dat door middel van het no-frost systeem de kwaliteit van de producten langer in stand worden gehouden. Een belangrijk nadeel echter is het hogere energieverbruik.
De sterren op het vriesvak
Of het nu gaat om een vrijstaande diepvriezer of een diepvriesvak in een koel-vriescombinatie, telkens zal het diepvriesgedeelte met een aantal sterren worden beoordeeld. Het aantal sterrren heeft niets met de kwaliteit van het toestel te maken, maar met de bewaartmperatuur in de diepvriezer en of deze al dan niet in staat is om verse levensmiddelen in te vriezen.
Zonder ster
Het gaat hier om een in een koelkast geïntegreerd vriesvakje waarbin de temperatuur iets onder het nulpunt ligt. Veelal is dit een vriesvakje met beperkte ruimte waarin enkel ijsblokjes kunnen worden aangemaakt. Ingevroren levensmiddelen kunnen hierin niet verder bewaard worden en verse levensmiddelen kunnen hoegenaamd niet worden ingevroren.
Koelkasten met een enkele ster hebben een vriesvak waar de temperatuur kan dalen tot -6ºC. Dat gegeven maakt dit type diepvriezer geschikt om ijsblokjes te maken en reeds ingevroren diepvriesproducten maximum twee weken te bewaren. Verse levensmiddelen kunnen hierin niet worden ingevroren. Ook hier gaat het om vriesvakken die in een koelkast zijn geïntegreerd.
Het vriesvak bij deze koelkasten zal afkoelen tot -12ºC, en de reeds ingevroren diepvriesproducten kunnen gedurende een tweetal maanden bewaard worden. Verse levensmiddelen kunnen hierin niet worden ingevroren. Ook hier gaat het om vriesvakken die in een koelkast zijn geïntegreerd.
Koelkasten met drie sterren beschikken over een vriesvak waar de temperatuur zal zakken tot -18ºC. Reeds ingevroren diepvriesproducten kunnen nu reeds tussen de twee en twaalf maanden bewaard worden. Verse levensmiddelen kunnen hierin niet worden ingevroren. Ook hier gaat het om vriesvakken die in een koelkast zijn geïntegreerd.
De diepvriezers of diepvriesvakken die voorzien zijn van vier sterren zijn in staat reeds ingevroren levensmiddelen tot meer dan een jaar te bewaren – afhankelijk van het type levensmiddel – en om verse levensmiddelen in te vriezen. De bewaartemperatuur ligt constant bij -18° C of lager.
Onder het invriezen van verse levensmiddelen verstaat men het de kerntemperatuur van verse voedingswaren binnen de 24 uur naar -18° C brengen. Men zorgt er dan natuurlijk best voor dat de temperatuur van de levensmiddelen net voor het invriezen reeds zo laag mogelijk is – door ze op voorhand bijvoorbeeld op te slagen in te koelkast.
Het invriezen zelf dient zo snel mogelijk te verlopen. Gebeurt dit te traag, dan zal de kwaliteit van het levensmiddel voor een groot verloren gaan. Dit komt doordat bij het traag invriezen het water dat in elke cel van het levensmiddel zit langzaam kristalliseert waardoor het maximaal uitzet. Tijdens dit uitzetten barst de celwand – net zoals de fles water of de waterleiding het begeeft tijdens vrieskou. Bij het ontdooien zal het celvocht met alle goede bestanddelen erin (minerale zouten, vitamines) uit de cellen vloeien (denk aan de plas vocht waarin een ontdooid stuk vlees soms ligt).
Wanneer er snel wordt ingevroren heeft het celvocht niet de tijd om uit te zetten waardoor de celwanden niet zullen worden beschadigd. Ook na het ontdooien bevatten alle cellen nog alle goede bestanddelen.
Een vier-sterren diepvriezer garandeert een snel invriesproces, maar wel altijd voor een bepaalde maximale hoeveelheid in 24 uur tijd – de zogenaamde invriescapaciteit uitgedrukt in kg per 24 uur. Deze invriescapaciteit mag niet overschreden worden om het snel invriezen te garanderen.
Sommige toestellen zijn daarom uitgerust met een zogenaamde “super-toets” om de invriescapaciteit te verhogen. De super-functie dient een aantal uren op voorhand ingeschakeld te worden vooraleer de verse levensmiddelen in de vriesruimte mogen worden gebracht. Indien men de volledige maximale capaciteit wenst te benutten dient de super-functie 24 uur op voorhand te worden ingeschakeld, wenst men slechts de helft in te vriezen, 12 uur op voorhand.
Door deze functie op voorhand met de super-toets te activeren sluit men als het ware de themostaat kort. De compressor zal constant blijven draaien totdat de super-functie weer wordt uitgeschakeld. Hierdoor zal de temperatuur in de vriesruimte dalen tot -26° C of zelfs nog lager. Wanneer men dan op het juiste tijdstip de verse levensmiddelen in de vriesruimte brengt zal het snel invriezen ook van grotere hoeveelheden gegarandeerd zijn. Op het ogenblik van het inbrengen van de verse levensmiddelen mag de super-functie gedesactiveerd worden. De thermostaat neemt dan de temperatuursregeling weer gewoon over. Bij sommige elektronische modellen wordt de super-functie overigens automatisch uitgeschakeld.
De anti-bacteria in een koelkast
teken van anti-bacteria systeem in de koelkastOmwille van hygiënische redenen moet de aanwas van enzymen, schimmels en micro-organismen aan banden worden gelegd en moet uw koelkast beschermd worden tegen deze ongewenste indringers. Ook overdracht van besmette levensmiddelen op andere moet vermeden worden. De oplossing hiervoor is een koelkast uitgerust met het zogenaamde AntiBacteria, een antibacteriënsysteem dus.
Hoe werkt het anti-bacteria systeem?
Het antibacteriënsysteem bestaat eruit dat de binnenwanden en binnendeuren van het toestel bekleed zijn met een anorganische zilververbinding.
Zilver wordt als sinds oudsher gebruikt voor zijn beschermende werking. Zo stelde men vroeger vast dat mensen die met zilveren bestek aten minder vlug ziek werden dan anderen die met een bijvoorbeeld een houten of ijzeren bestek de maaltijd nuttigden.Op basis van deze wetenschappen wordt er in moderne koelkasten vaak gebruik gemaakt van zilverionen die in de binnenwanden van de koelkast verwerkt zit. Doordat de lucht in een koelkast constant in beweging is – ofwel door natuurlijke convectie of door een geïntegreerde ventilator – worden de microscopisch kleine bacteriën, schimmels en andere micro-organismen met de lucht meegevoerd. Komen zij in contact met de zilverionen wanneer zij aan een van de binnenwanden passeren, worden zij uitgeschakeld. Ook wanneer geïnfecteerde levensmiddelen – die aan het bederven zijn – zich in de koelkast bevinden, daalt het risico op besmetting van andere voedingsmiddelen aanzienlijk.
Ook de toegepaste ionisatietechnieken zorgen ervoor dat wanden en deuren bacterieafstotend worden.
Het volume van de koelkast
Een kleine toelichting inzake het volume, en dus de opslagcapaciteit van een bepaalde koelkast lijkt op zijn plaats. Wel dient erop gelet worden dat fabrikanten in catalogi vaak het brutovolume weergeven.
Bij het aanschaffen van een nieuwe koelkast kan men ervan uitgaan dat een volume van honderd liter voor een enkele persoon aangewezen is. Per toegevoegde persoon volstaat 50 liter extra.
Belangrijk is dat men een koelkast koopt die aangepast is aan de noden van het gezin. Indien u bijvoorbeeld alleenstaande bent dan lijkt de aankoop van een Amerikaanse koelkast geen slimme zet. De koelkast zal nooit volledig gevuld zijn, en zal meer energie verbruiken daar bij elke deuropening een grotere hoeveelheid koude lucht uit de koelkast “valt” en er bij de sluiting een grotere hoeveelheid warme lucht uit de keuken wordt ingepompt. Deze warme vochtige lucht dient door de koelkast telkens opnieuw te worden gekoeld, wat aanzienlijk wat extra energie kost. Een gevulde koelkast gebruikt minder energie doordat er minder lucht in aanwezig is. Bovendien dienen de reeds gekoelde levensmiddelen als zogenaamd “koude-accu” of koude-opslag, waardoor vers ingebrachte levensmiddelen sneller afkoelen en de temperatuur in de koelkast minder snel zal dalen.
Ook dient men zich te behoeden voor de aankoop van een te kleine koelkast. De koelkast zal steeds veel te vol zitten waardoor er niet voldoende luchtcirculatie meer mogelijk is. Ook dan zal de koelkast niet meer naar behoren functioneren, en de versheid en de optimale bewaring van uw levensmiddelen niet langer gewaarborgd zal zijn. Bovendien zal men, wanneer blijkt dat de koelkast beschikt over een te beperkte opslagcapaciteit, de aankoop van een bijkomende koelkast overwegen, wat eveneens een verhoging van het energieverbruik zal betekenen,. Oplettendheid bij de keuze van uw koelkast is hier dan ook de boodschap.
Om te onthouden:
Reken op 100 liter per persoon bij de aankoop van een koelkast. Vanaf de tweede persoon in huis volstaat 50 liter extra.
De koelzones
elk type levensmiddel wordt best in de juiste koelzone bewaardMen vergeet vaak dat een koelkast met statische koude – die met andere woorden niet is uitgerust met een binnenventilator of no-frost systeem – beschikt over een aantal temperatuurzones. Dit lijkt op het eerste zicht niet echt belangrijk, maar niets is minder waar. Levensmiddelen moeten op de voorziene plaats in de koelkast bewaard worden. Indien de producten in een zone met een ongepaste temperatuur bewaard worden, zal het bedervingsproces versneld worden. Bovendien mag niet vergeten worden dat kruisbesmettingen absoluut vermeden moeten worden. Dit kan gebeuren door het naast elkaar plaatsen van bereide en rauwe producten.
Elk type levensmiddel wordt best op de meest aangepaste temperatuur bewaard. Groenten en fruit worden in de groentenbak bewaard: daar is de temperatuur en de vochtigheid iets hoger. Gevoelige zaken zoals vlees, vis, charcuterie e.d. worden best zo laag mogelijk in de koelkast bewaard – net boven de groentenbak is het het koudst. Boter wordt dan weer bovenaan op een iets warmere plaats geplaatst. Eieren behoeven niet zo’n lage temperatuur, vandaar dat men het eiervakje meestal bovenaan in de deur vindt.
De temperatuurzones worden geregeld toegelicht in de gebruiksaanwijzingen van het gekochte apparaat. Indien dit niet het geval blijkt te zijn dan kan de temperatuur van de verschillende compartimenten van de koelkast gecontroleerd worden door in de diverse zones van de koelkast enkele uren een glas water met een thermometer te plaatsen.Zo kan u nagaan welke zones geschikt zijn voor welk voedsel.
- Gematigde zone (6-10°C)
meestal de bovenste lade: eieren, melk, verse groeten en fruit, dranken, sauzen, reeds geopende vruchtensappen, geraspte kaas - Koele zone (4-6°C)
meestal de middelste platen: zuivelproducten, verse kazen, bereide groenten en fruit, zelfbereide schotels - Koude zone (<4°C)
meestal de platen boven de groentelade: vlees, gevogelte, vis, fijne vleeswaren, room, desserts op basis van melk, verpakte salades, vers fruitsap, klaargemaakte schotels, producten die zijn aan het ontdooien - Variabele zone (deur): drank, …
