- De eerste fase vangt aan wanneer de vaatwasmachine wordt ingeschakeld. Eerst en vooral zal de vaatwasser kort afpompen om het resterende water uit het filterhuis te verwijderen. Dan neemt de vaatwasser de eerste maal water. Al het verse water dat de vaatwasser zal gebruiken stroomt doorheen de onthardingsinstalltie, waardoor het water verzacht zal worden. Bij de meeste toestellen komt het water rechtstreeks uit de kraan. Bij toestellen uitgerust met een warmtewisselaar is dit water afkomstig van bij de vorige afwasbeurt, waarbij het gediend heeft voor het creëren van een koude wand om het droogproces optimaal te laten verlopen.
- Fase nummer twee is de fase van het voorspoelen. De grootste deeltjes etensresten worden met koud water afgespoeld. Men mag rekenen op ongeveer 3 à 5 liter water om het voorspoelen te voltooien. Tijdens het voorspoelen wordt het water door een circultaiepomp steeds rondgestuwd. Dit betekent dat het water onderaan in de kuip wordt aangezogen doorheen een filtersysteem dat uit meerdere filters bestaat. Daarna stuwt de pomp het gezuiverde water naar de sproeiarmen en douche bovenaan de kuip waardoor het op het vaatwerk gesproeid wordt.
- De volgende fase kan gezien worden als het effectieve afwassen, ook hiervoor is een 3 à 5 liter water nodig. Voor deze cyclus wordt meestal vers water uit de kraan getapt. Sommige modellen die uitgerust zijn met een geavanceerd vuildetectiesysteem (automatische vaatwassers) kunnen echter beslissen om het water uit de voorspoelfaze te hergebruiken wanneer het nog voldoende zuiver. Geleidelijk aan wordt het water opgewarmd tot een maximumtemperatuur van ongeveer 65°C. De circulatiepomp in een afwasmachine in combinatie met een uuitgekiend filtersysteem zorgt ervoor dat hetzelfde water ettelijke keren kan hergebruikt worden in eenzelfde faze. Bij de moderne vaatwasser komt een totaalverbruik van 10 liter over een volledige cyclus – door het circulatiesysteem – overeen met tot meer dan 4000 liter indien men steeds nieuw water zou gebruiken.
- Vervolgens is het tijd voor de eerste spoelbeurt. De laatste voedsel- en zeepresten worden verwijderd. Bij de meeste vaatwassers gebeurt dit met koud water. Bij toestellen met warmtewisselaar zal het water van de eerste spoelbeurt echter in de warmtewisselaar door recuperatie van energie voorverwarmd worden tot een temperatuur gelijk aan die van het vaatwerk. Op deze manier worden thermische schokken op het vaatwerk vermeden.
- Na de eerste spoelbeurt vindt, hoe kan het ook anders, de tweede spoelbeurt plaats. Aan het water dat nu in de machine komt wordt glansspoelmiddel toegevoegd om ervoor te zorgen dat op het einde van deze cyclus reeds een maximale hoeveelheid van het vaatwerk zal stromen. Ook hier zal bij de meeste toestellen koud water uit de kraan worden gebruikt dat dan langzaam tot een temperatuur van meestal 65°C zal worden opgewarmd. Bij toestellen met warmtewisselaar zal het water van de tweede spoelbeurt echter in de warmtewisselaar door recuperatie van energie uit de vorige faze voorverwarmd worden tot een temperatuur gelijk aan die van het vaatwerk. Op deze manier worden weer thermische schokken op het vaatwerk vermeden en wordt bovendien energie gespaard daar minder energie vereist zal zijn om het water tot 65°C op te warmen. Het vaatwerk neemt een deel van deze warmte op waardoor het aflopen van het water en het drogen van de huisraad versneld zal worden.
- De zesde fase wordt is de droogcyclus. Dit gebeurt meestal aan de hand van de eigen warmte, hoewel sommige toestellen met behulp van de weerstand warmte zullen toevoegen.. Bepaalde afwasmachines beschikken over een ventilator of een turbine, warmtewisselaar of zeolietsysteem om dit proces te versnellen.
